SEELS & GLASGOW TASARIM MODELİ
Seels ve Glasgow’ un “Öğretim Tasarımı Modeli” birbirini besleyen, birbiriyle ilişkili ve etkileşimli 4 basamaktan oluşmaktadır. Problem basamağı bilgi ve deneyim aktarımını yani öğretim analizini, tasarım aşaması görev analizini, amaç ve kazandırılması amaçlanan hedef davranışların analizini, kullanılacak öğretim stratejilerinin belirlenmesini, materyal seçimini, geliştirme basamağı seçilen materyalin geliştirilmesi ve şekillendirici değerlendirme, değerlendirme adımlarını, uygulama ve değerlendirme basamağı ise uygulama, bakım ve kontrol sonuç değerlendirmesi ve de uygulama, yayınlama ve dağıtım adımlarını içermektedir.
- 1. PROBLEM ANALİZİ ( Problem Analysis) :
1.1. Bilgi Toplama ( Gather Information) :
“Bu adımda; anket, mülakat, gözlem vb. araçlar kullanarak öğrenci, ortam ve öğretmen ile ilgili bilgilere ulaşılmaya çalışılır.”
1.2. İdeal- Reel Karşılaştırması (Identify Discrepancies) :
“ Tasarımcının hedeflediği ideal nokta ile var olan koşullar altında tahmini ulaşılabilecek nokta kıyaslanır. ”
1.3. Performans Analizi ( Do Performance Analysis ):
“Öğretmenin bilgi ve becerisi, öğrencinin önceki bilgi ve motivasyonu değerlendirilir.”
1.4. Kaynakların Ve Sınırlılıkların Belirlenmesi (Identify Constraints and Resources):
“Kullanılacak araç – gereç, malzeme, tezgah, yardımcı eğitim araçları (tepegöz, projeksiyon vb.), bilgisayar ve yazılım imkanları incelenir. Bu kaynakların kullanımında doğan kısıtlamalar, dezavantajlar, zaman ve mekan açısından ve mali açıdan oluşacak sınırlamalar göze alınır.”
1.5. Öğrenme Karakterinin Belirlenmesi (Identify Learner):
İçeriğin ne tür davranışları kapsadığı, bilişsel,duyuşsal ve devinişsel davranışların incelemeleri yapılır.
1.6. Hedef ve Öncelikli Hedef Belirlenmesi (Identify Priorities and Goals):
“Bu basamakta, öğretme sürecinde öğrenciye kazandırılması gereken hedef davranışlar, deneyimler, bilgilendirmeler açısından amaçlanan nokta belirtilir.”
1.7. Problem Cümlesi Yazımı (Problem Statement):
“Tasarımı yapılan dersin problem cümlesi yazımı adımında dersin ne olduğu problem analizi basamağını içeren diğer adımlanır özetlenmesini içerir. Böylece Problem Analizi basamağı sonlandırılır.”
- 2. GÖREV VE ÖĞRETİM ANALİZİ:
Görev ve öğretim analizi bölümünde konu ile ilgili amaç ve davranışlar belirlenir. Öncelikle öğrencide bulunması gereken giriş davranışları belirlenir daha sonra dersin amaçları ve bu amaçlara bağlı olarak öğrencinin kazanacağı hedef davranışlar belirlenir.
3. HEDEF VE ÖLÇÜTLERİN BELİRLENMESİ
Bu bölümde içeriğin farklı formatlara göre hazırlanmış hedefler yazılır. Aşağıda IDI tarafından kullanılan ABCD formatına göre hazırlanmış hedefler görülmektedir
ABCD formatı:
Audience (Dinleyiciler)
B; Behavior (Davranış)
C; Condition (Durum, Şartlar)
D; Degree (Derece)
Bu formatta davranış kazanacak öğrenci, kazanılacak davranış, ortam özellikleri ve davranış standardı verilmektedir. Aşağıda “Ağ Yapıları ve Ağ Kurulumu” dersi örneklendirilerek ABCD formatı uygulanmıştır. Görev ve öğretim basamağında incelenen amaçların her biri için ayrı hedefler belirlenmiştir.
4. ÖĞRETİM STRATEJİLERİ:
Öğretim tasarım modelimizin dördüncü basamağı olan öğretim stratejileri bölümünde, hedef davranışların kazandırılması sürecinde konunun içeriği sunulurken uygulanacak stratejiler ile ilgili yaklaşımlar belirlenir.
Bu bölümde Ausebel’in ‘İleri düzenleyici’ ve ‘Metafor’ , J.Keller’ın ‘ARCS Motivasyon modeli’ kullanılmıştır.
İLERİ DÜZENLEYİCİ
Öğretilen konular arasında belirgin bir bağlantı olmadığı zaman , öğrenci eski bilgilerini yeni konulara yansıtıp aradaki boşluğu kapatmak için gereken çabayı göstermeden bilinçsizce konuları öğrenmeye çalışır. Bu öğrenme kalıcı olmamakta ve çabuk unutulmaktadır. Bu stratejiler öğretimin özünü etkilemektedir.(Bayram, 1999 S.84, West, Farmer ve Wolff, 1991)
Sınıf içi veya bilgisayar destekli eğitimde, en önemli öğretim özellikleri arasında bulunması gereken noktalar olarak ;
Öğretim tasarlayıcısının öğrencinin halihazırdaki bilgisini ve bu bilginin nasıl organize edildiğini bilmesi sayılabilir. (Bayram, 1999 S.84, Mayer, 1991)
İleri düzenleyici, yazılı, sözlü veya görsel olarak inşa edilmiş bir köprü gibidir.
(Bayram, 1999 S.84, Ausubel,1960)
İleri düzenleme stratejisinin özellikleri
– Kısa, soyut veya düzyazı paragrafıdır.
– Eski bilgilerle yenilerini bağdaştıran bir köprü olarak benzerlikleri eşleştir.
– Yeni konu veya derse bir tanıtım sunar.
– Eski bilgilerin soyut sıralaması ve ön bilgininin tekrarını içerir.
– Öğrencilere yeni bilgi yapısının özelliklerini gösterir.
– Öğrencileri eski bilgilerini kullanmaya teşvik eder.
– Genel olmayan bir entelektüel bilgi içerir.
İleri düzenleme, tipik olarak dersin içeriğine karar verildikten ve ana fikir taslak olarak hazırlandıktan sonra geliştirilebilir.İleri düzenleme stratejisinin hazırlama basamakları şöyledir.
1. Yeni konuyu incele ve gerekli ön bilgiyi tespit et
2. Öğrencinin gerekli ön bilgiye sahip olup olmadığını araştır
3. Gerekliyse yeniden öğret
4. Yeni konunun genel fikirlerini özetle ve listele
5. Genel fikirleri ve ön bilgiyle ilişkilerini içeren bir paragraf yaz(ileri düzenleme)
6. Ana alt kategorileri dersin anlatılacağı sıra ile uyumlu olmalıdır.
METAFOR
Metaforun eğitsel amaçlı kullanımında araç ve konu iki önemli kavramdır.Konu yeni malzeme yada kavramdır.Araç ise bilindiği farz edilen malzeme yada kavramdır.
Metaforun Seçimi: Öğretim için seçilen eğitsel içeriğin uygun metafor içermesi ilk aşamadır.Eğer sunulacak malzeme bir metafor içermiyorsa kullanılacak metaforu tasarımcı bulmalıdır.Seçim yapılırken dikkat edilecek konu ve araç arasındaki uyumun iyi düzeyde olmasıdır. Metafor seçildikten ve eğitime sunulduktan sonra vurgulanmalıdır. Metafor bir bağlantı oluşturmalıdır. Eğitim sırasında bilinenle konu arasındaki benzerliklerle farklılıkları vurgulamalıdır. (Bayram,1999)
ARCS MOTİVASYON MODELİ
Bu teori dört ana öğrenme faktörü üzerine odaklanmıştır.
Dikkat:Öğrenciyi motive edebilmek için dikkati arttırılmalı ve canlı tutulmalıdır
İlgi: İstenilen dikkat oluşturulduktan sonra öğrenci kendine verilen materyali neden çalışmak zorunda olduğunu anlamaya çalışır.
Güven: Öğrenci dikkat ve ilgiden sonra gerekli kişisel faydayı fark etmeli ve buna iyice odaklanmalıdır.
Tatmin: Tatmin sürekli olmalı ve öğrencilerin beklentileri olumlu olarak desteklenmeli
ARCS motivasyon modeli ile; Motivasyonel gelişim öğrencilerin dikkatlerini çekip bunu sürekli kılmayı, eğitime karşı olumlu bir ilgiyi oluşturabilmeyi, öğrencilerin güvenlerini kazanabilmeyi ve tatmin edici sonuçlar sağlamayı hedeflemektedir. (Bayram,1999)
5. MEDYA SEÇİMİ
Medya seçiminde göz önünde tutulan ilkeler şunlardır;
ÖĞRENCİ KARAKTERİ
Özel bir bilgisayar kursu tarafından organize edilen “Ağ Yapıları ve Ağ Kurulumu” dersi öğrencileri genelde 18-25 yaşları arasındadırlar. Kursiyerler arasında lisede bilgisayar eğitim alan kişiler bulunduğu gibi konuya ilgisi olan veya kariyer, iş gereksinimi…vs. gibi sebeplerle kursa kayıt olan üniversite öğrencisi, üniversite mezunu olan kişilerden oluşmaktadır. Öğrenciler üst ve orta gelir grubuna dahil insanlardan oluşmuştur.
ÖĞRENME KANALI
Öğrenme kanalı olarak işitsel, görsel ve dokunsal kanallar kullanılacaktır. İşitsel kanal olarak öğretmenin ders anlatımları, görsel kanal olarak ağ bağlantıları, kablo ve konnektör yapılarının şekilleri..vs., video filmleriyle gösterilen ağ kurulumu ve ağ ayarlarının yapılması görüntüleri, dokunsal kanala olarak bizzat öğretmenin uygulamalı gösterdiği ve akabinde öğrencinin kurulum ve ayarlama işlemleri örnek verilebilir.
ÖĞRENME ORTAMI:
Öğrenme ortamı olarak derslerin teorik kısımlarının anlatılacağı 15 kişilik olarak tasarlanmış ve ışıklandırma ve havalandırma açısından öğrenci motivasyonun olumlu etkileyecek bir sınıf ortamı, uygulama işlemlerinin yapılacağı ağ kurulum işlemlerinin donanımsal kısımlarının uygulanacağı bir test laboratuarı, ve de ağ ayarlarının ve ağın yazılımsal kurulumunun ağ yazılımlarının yönetiminin ayarlanacağı bir uygulama laboratuarından oluşmaktadır.
SINIRLILIK VE KAYNAKLAR:
Sınıf ortamında ders anlatım esnasında öğretmen gerekli basılı ve yazılı kaynaklara sahiptir. Aynı zamanda tepegöz ve projektörler vasıtasıyla duvara yansıtılacak slaytlar açısından bir kısıtlama da yoktur. Ancak gerek ağ kurulum donanımlarının maliyetinin yüksek oluşu gerekse de ustalık gerektiren bir iş olduğu için öğrenci uygulamalarında çabuk bozulmakta test ve uygulama laboratuarlarında malzeme sıkıntısı yaşanmaktadır.
MEDYA TÜRÜNÜN SEÇİMİ:
Medya türü olarak basılı ve yazılı materyaller ( kitap, dergiler, broşürler..vs), görsel yansı ( tepegöz ve slaytlar), yazı tahtası, video ve video kasetleri kullanılacaktır.
6. MATERYAL SEÇİMİ:
Materyal geliştirme, Seels ve Glasgow öğretim tasarım modelinin altıncı basamağıdır .Bu basamakta öğretim materyalleri hazırlama ilkeleri belirtilerek eğitsel yazılımların geliştirilmesi çalışması yapılacaktır
Öğretim Materyali Hazırlama İlkeleri:
Öğretim materyallerinin hazırlanmasında ilkeler, materyalin türüne bağlı olarak değiştiği halde, her türlü materyalin geliştirilmesinde göz önüne alınabilecek temel ilkeler ise aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Öğretim materyali, basit, sade ve anlaşılabilir olmalıdır.
- Öğretim materyali, dersin hedef ve amaçlarına uygun seçilmeli ve hazırlanmalıdır.
- Öğretim materyali, dersin konusunu oluşturan bütün bilgilerle değil, önemli ve özet bilgilerle donatılmalıdır.
- Öğretim materyalinde kullanılacak görsel özellikler (resim,grafik, renk, v.b), materyalin önemli noktalarını vurgulamak amacıyla kullanılmalı, aşırı kullanımdan kaçınılmalıdır.
- Öğretim materyalinde kullanılan yazılı metinler ve görsel-işitsel öğeler, öğrencinin pedagojik özelliklerine uygun olmalı ve öğrencinin gerçek hayatıyla tutarlılık göstermelidir.
- Öğretim materyali, öğrenciye alıştırma ve uygulama imkanı sağlamalıdır.
- Öğretim materyalleri mümkün olduğunca gerçek hayatı yansıtmalıdır.
- Öğretim materyali her öğrencinin erişimine ve kullanımına açık olmalıdır.
- Materyaller sadece öğretmenin rahatlıkla kullanabildiği türden değil, öğrencilerin de kullanabileceği düzeyde basit olmalıdır.
- Zaman içinde tekrar kullanılacak materyaller dayanıklı hazırlanmalı, bir defalık kullanımlarda zarar görmemelidir.
- Hazırlanan öğretim materyalleri, gerektiği takdirde, kolaylıkla geliştirilebilir ve güncelleştirilebilir olmalıdır.
Eğitsel Yazılım Geliştirme
Yazılı ve sözlü iletişimin etkili bir şekilde gerçekleştirilebilmesi, bireyin bu becerilere ilişkin olarak zengin kelime dağarcığı, kavramların doğru kullanımı, yazımı ve söylenişi, kavramların içeriğe ve duruma göre vurgulanışı ve dil bilgisi kurallarına uygunluğunun öğrenilmesi ile mümkündür. BDE bu becerilerin öğrenilmesini eğlenceli ve ilginç hale getirebilmektedir.
Eğitsel Yazılım Ve Öğrenmenin Güdülenmesi
Motivasyon bireyin gereksinim ve isteklerinin onun davranışının yoğunluğu ve yönüne olan etkisidir.(Slavin,1994). Bilgisayar destekli eğitimin temel özelliklerinden biri olan öğrenci kontrolü, öğrencinin çalışılmakta olan konuya yönelik olumlu tutum geliştirmesine ve iyi bir motivasyonla yaklaşmasına yardımcı olacak öğrenme mekanizmaları sağlayabilir. Öğrenme materyalinin ilginç kılınarak sunulması, bilginin öğrenci tarafından inşası ve değişik şekillerde bilgi manipulasyon olanakları, öğrenci kontrolüyle bütünleşerek öğrencini konuyu çalışmasına yönelik olumlu psikolojik etmenleri işe koşmasına yardımcı olabilir.
Bilgisayar destekli eğitim için iki temel motivasyon teorisi göz önünde bulundurulması gereken bir takım öneriler sunmaktadır. Bu teorilerden biri Malone’ın (1981) diğeri de Keller’ın (1988) motivasyon teorisidir. Malone’a göre dört önemli faktör yazılımlarda dikkate alınmalıdır:
Sunulan malzemenin güçlüğü; Öğrenme malzemesinin algılanma, dolayısıyla öğrenme ve baş edilme güçlüğü öğrenciye göre ayarlanabilir olmalıdır.
Fantezi; BDE yazılımlarında bu ilkenin kullanılması öğrenciden verilen bir konuya ilişkin olarak kendisini bir durumda, bir olay içinde veya bir pozisyonda düşünmesini istemek demektir.
Merak; Bir BDE yazılımında kullanılabilecek değişik görsel ve işitsel malzemeler dikkat çekmek için önemli etkenler olarak belirlenmiştir
Öğrenci kontrolü; Malone öğrenci kontrolüne ilişkin olarak üç kuralı benimsemektedir. Bu kurallardan birincisi, öğrencinin BDE yazılımı içindeki etkinlik ve yanıtlarının açık olarak program tarafından değerlendirmesidir. İkinci kural olan seçenek kuralıyla da öğrencinin sunulan menülerden dersin zorluğu, farklı işlenmesi ve farklı boyutları gibi konuları seçebilmesi ne izin verilmesi kastedilmektedir. Son kural da öğrenci etkinliklerinin ders içinde güçlü etkilerinin güdüleyici olabileceğidir.
Keller ve Malone’ın teorileri birbirine benzer olmakla birlikte, birbirlerini tamamlayıcıdırlar. Keller, dikkat, ilgililik, güven ve tatmin olmak üzere dört ana etkenin yazılımlarda motivasyonu etkileyici olabileceğini savunmaktadır.
Dikkat:Dikkat çekme işleminin BDE yazılımında dersin başından sonuna kadar yapılması gerekmektedir.
İlgililik:Bu etmen çalışılan malzemenin öğrencinin amaçlarına uygun olması ve onlara katkıda bulunmasıyla ilgilidir.
Güven: Öğrencinin konuyu çalışırken kendine olan güveni; öğrenmeyle ilgili beklentileri belirleyerek, ders içerisinde başarılı olunması için anlamlı fırsatlar yaratarak ve öğrenciye yazılım içerisinde ve öğrenmede kontrol vererek artırılabilir.
Tatmin: Öğrencilere öğrenmiş oldukları bilgileri kullandırılarak onların gerçekliği ve kullanılışlılığı hakkında bilgi ve ipuçları sağlayan etkinlikler, öğrencilerin edimlerinden tatmin elde etmelerini sağlayabilir.
Yazılım geliştirme
Bilgisayar destekli eğitimde öğrenme hızları, öğrenme biçimleri ve öğrenme zorlukları ile uğraşmada temel mekanizma ve sorumluluk yazılımda olacağından, yazılımların hazırlanmasından programlanıp değerlendirilmesine kadar çok hassas bir sürecin tamamlanması gerekmektedir.
Bir BDE yazılımı geliştirmede izlenecek temel aşamalar şunlardır:
- Ders hedeflerinin ve öğrenci gereksinimlerinin belirlenmesi.
- Yazılım rasyonelinin belirlenmesi ve doğrulanması.
- Rasyonelin kavramsal ve fonksiyonel tasarıma dönüştürülmesi.
- Tasarımın gözden geçirilmesi.
- Tasarımın model olarak programlanması.
- Model programın değerlendirilmesi.
- Tam sürümün programlanması.
- Tam sürümün geçerleşmesi.
- Tam sürümün değerlendirilmesi.
7. BİÇİMLENDİRİCİ DEĞERLENDİRME:
Bu basamakta geliştirilen öğretim materyallerinin değerlendirilmesi yapılmaktadır. Uygulanacak değerlendirmenin kriterleri belirlenecektir.
Biçimlendirmeye yönelik değerlendirme, ürün geliştirmenin belli aşamalarında yapılan ara değerlendirmelerdir ve geliştirme sürecinin amaca uygun gidip gitmediğine ilişkin bilgi verir. Biçimlendirmeye yönelik değerlendirme ile dersin özellikleri incelenerek hangi bölümlerinin değiştirileceği veya nelerin ekleneceği soruları yanıtlar.
EĞİTİM YAZILIMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Eğitim yazılımlarının değerlendirilmesi,diğer materyallerin değerlendirilmesine kıyasla daha karışık ve zor bir süreçtir. Eğitim yazılımlarını değerlendirilmesinde kullanılan kriterleri şu genel başlıklar altında toplamak mümkündür:
- Eğitimsel etkinlik.
- Kullanım kolaylığı.
- Yazılı materyallerin ve kullanıcı kitaplarının niteliği ve niceliği
- Donanım özellikleri
- Üretici firmanın teknik yardım ve bakım sağlama kapasitesi,
- Fiat (Picciano, 1994:134)
Etkin bir yazılımın genel özelikleri:
Her türlü etkin yazılımda bulunması gereken bazı nitelikler, Hannefin & Pack (1988:17-23) tarafından şu şekilde tanımlanmıştır.
Etkin bir yazılım; İçerdiği dersin hedefleri üzerine kurulmuştur.
- Öğrencinin özellikleriyle uyumlu olmalıdır.
- Öğrenci katılımı ve etkileşimi artırıcı olmalıdır.
- Öğrenmeyi bireyselleştirebilmelidir.
- Öğrenciyi güdüleyebilmeli ve bunu ders boyu koruyabilmelidir.
- Öğrenciye dönüt sağlamada etkin olmalıdır.
- Öğretim ortamına uygun ve öğretmeni destekleyici olmalıdır.
- Öğrenci performansını doğru ve uygun şekilde değerlendirir.
- Öğretim tasarımı ilkeleri göz önüne alınarak geliştirilmiştir.
Bir yazılım seçilip sınıfta kullanılabilmesi için öncelikle kapsamlı olarak değerlendirilmiş olması gerekir. Böyle kapsamlı bir değerlendirmede kullanılabilecek genel kriterler ise aşağıda açıklanmıştır (price, 1991:110-118).
Öğretimsel uygunluk; bir yazılımın önceden belirlenen dersin amaç ve hedeflerini öğrenciye kazandırmak için sunduğu öğretimsel etkinliklerin bir derecesi olarak algılanabilir. Bu özelliğin değerlendirmesinde kullanılabilecek genel ilkeler aşağıdaki şekilde açıklanabilir.
Yazılımın kullanımı için gerekli açıklamaların açık ve doğru bir biçimde verilmiş olması gerekir.
- Yazılım hedeflerde belirtilerin beklendik çıktılarla tutarlı olmalıdır.
- Dersin akış sırası kolaylıkla takip edilebilir ve mantıklı olmalıdır.
- Dersin içeriği doğru ve anlaşılabilir olmalıdır.
- Derste kullanılan öğretimsel faaliyetler ve öğretimsel süreç etkin olmalıdır.
Eğitim programı ile olan uygunluğu; etkin bir yazılım, kullanıcı öğrenci ve öğretmenlere uygun ve halihazırdaki eğitim programına kolayca entegre olabilecek özellikte olmalıdır. Bir yazılımın eğitim programı uygunluğu değerlendirilirken aşağıdaki ilkeler göz önünde tutulmalıdır.
- Yazılım diğer ilgili derslerle tutarlı olmalıdır.
- Öğretim süreci ve etkinlikleri kullanıcıların beklentileri ile tutarlı olmalıdır.
- Yazılım ilgili diğer bir yazılım geliştirilmesinde temel alınabilmelidir.
- Yazılım kısa süre içinde eskiyecek bilgiler içermemelidir.
- Yazılımdaki ders ya da dersler önerilen sürede tamamlanabilmelidir
- Yazılım kullanımda öğrenciye esneklik tanımalıdır.
Biçimsel etkinlik; Yazılımlar teknik özelliklerinden dolayı geçmiş yıllarda, ağırlıklı olarak biçimsel etkinlikleri baz alınarak değerlendirilmiştir. Biçimsel etkinliğin değerlendirilmesinde kullanılabilecek genel ilkeler aşağıda verilmiştir.
- Ekran alanı etkili kullanılmalıdır.
- Dersin farklı ekranları arasında bir uyum ve tutarlılık olmalıdır.
- Ekranda sunulan bilgilerin kargaşalıktan uzak olması gerekir.
- Kullanılan renkler ve ses öğrenmeyi destekleyici olmalıdır.
- Kullanılan görsel özellikler öğretimi destekleyici nitelikte olmalıdır.
Programlama uygunluğu; Genelde yazılımın kullanımı sırasında teknik hata verip vermediği temel alınarak değerlendirilir. Bazı yazılımlar zaman içerisinde beklenmedik hatalar verebilir ve bu hataların tespit edilmesi beklendiğinden çok daha uzun zaman alabilir. Buna rağmen bir yazılımın program uygunluğunu değerlendirmede göz önüne alınabilecek ilkeler aşağıda sıralanmıştır.
- Yazılım istendiği gibi çalışmalıdır.
- Yazılım programlama ve kavramsal hatalardan arındırılmış olmalıdır.
- Yazılım kullanıcının müdahalesini en aza indirmelidir.
- Yazılım öğrenci ve öğretmen için kayıt tutmada gerekli güvenliği sağlamalıdır.
8. UYGULAMA, BAKIM VE KONTROL
Uygulama, bakım ve kontrol, Seels ve Glasgow öğretim tasarım modelinin sekizinci basamağıdır. Bu basamakta tasarlanan model uygulanır bakımı yapılır ve kontrol edilir. Geliştirilen modelde henüz uygulama aşamasına geçilmemiştir.
9. ERİŞİ (SONUÇ ) DEĞERLENDİRMESİ
Erişi değerlendirmesi, Seels ve Glasgow öğretim tasarım modelinin dokuzuncu basamağıdır. Bu basamakta uygulanan modelin değerlendirmesi yapılmaktadır.
Eğitsel materyal geliştirirken iki tür değerlendirme söz konusu olur: Biçimlendirmeye yönelik (formatif) değerlendirme ve düzey belirlemeye yönelik (samatif) değerlendirme. Biçimlendirmeye yönelik değerlendirme, ürün geliştirmenin belli aşamalarında yapılan ara değerlendirmelerdir ve geliştirme sürecinin amaca uygun gidip gitmediğine ilişkin bilgi verir. Buna karşın düzey belirlemeye yönelik değerlendirme, ürün son haliyle ortaya çıkarıldıktan sonra yapılır ve ürün hakkında son kararı vermek için bilgi sağlar. Biçimlendirmeye yönelik değerlendirme ile dersin özellikleri incelenerek hangi bölümlerinin değiştirileceği veya nelerin ekleneceği soruları yanıtlanırken, düzey belirlemeye yönelik değerlendirme ortaya çıkarılmış dersin hedeflenen kitleye uygulanıp olumlu sonuç alınıp alınamayacağına ilişkin bir karara temel teşkil eder.
10. UYGULAMA VE YAYILIM
Bu basamakta geliştirilen modelin uygulaması ve yayılımı gerçekleştirilir.
KAYNAKÇA:
Akpınar, Yavuz .Bilgisayar Destekli Öğretim Ve Uygulamalar,Anı Yayınları,
Ankara,1999.
Bayram, Servet. Bilgisayar Destekli Öğretim Teknolojileri,Marmara Üniversitesi
Teknik Eğitim Fakültesi Yayınları,İstanbul,1999.
Doğan, Hıfzı. Eğitimde Program Ve Öğretim Tasarımı,Önder Matbaacılık,Ankara,
1997
İşman, Aytekin. Eskicumalı, Ahmet. Eğitimde Planlama Ve Değerlendirme,
Değişim Yayınları,İstanbul.
Kemertaş, İsmet. Uygulamalı Genel Öğretim Yöntemleri, Birsen Yayınevi,
İstanbul,1999
Şahin, Tuğba Y. Yıldırım, Soner. Öğretim Teknolojileri Ve Materyal
Geliştirme,Anı Yayınları,Ankara, 1999 .